مصاحبه با دکتر بهزاد اکبری عضو هیأت مدیره شرکت ارتباطات زیرساخت

** جناب آقای دکتر مختصری در مورد رزومه، فعالیت و تحصیلات‌تان و مسائلی در مورد خودتان که خوانندگان ما را از کنجکاوی دربیاورد، بفرمایید.

– بسم الله الرحمن الرحیم، من فارغ‌التحصیل رشته مهندسی کامپیوتر بوده و از سال ۱۳۸۸ عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس هستم. همچنین بیش از ۲ سال است که عضو هیأت مدیره شرکت زیرساخت می باشم. مهم ترین حوزه فعالیت بنده شبکه های ارتباطی و اینترنت و هم چنین خدمات تحت آنها است. در دانشگاه هم عمده تمرکز کارهای پژوهشی بنده در حوزه شبکه های کامپیوتری، امنیت و مدیریت شبکه، شبکه های نسل جدید (۵G)، رایانش ابری و اینترنت اشیاء می باشد.

** درباره شرکت ارتباطات زیرساخت، جایگاه و حوزه فعالیت آن، توضیحی بفرمایید.

– شرکت ارتباطات زیرساخت با توجه به اساسنامه‌ی آن، شرکت مادر مخابراتی کشور است. اگر بخواهم به طور ساده خدمتتان عرض کنم، تمام ارتباطات بین استانی و ارتباطات بین‌الملل کشور، شامل ارتباطات صوت و داده، در اختیار و انحصار این شرکت است. تمام ارتباطات‌ بین استانی در سطح لایه فیزیکی، لایه انتقال و لایه IP. البته در لایه IP انحصار نداریم. اپراتورها می‌توانند خودشان لایه IP را بر روی بستر انتقال  شرکت زیرساخت ایجاد کنند. بنابراین هسته شبکه ملی اطلاعات که در واقع زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور است، در بستر شبکه شرکت ارتباطات زیرساخت شکل گرفته است. بنابراین می‌توانیم بگوییم نقش کلیدی در توسعه ICT و فناوری دیجیتال کشور را شرکت زیرساخت به علت جایگاه خاصی که دارد، ایفا می‌کند.

** درواقع می‌توان گفت بستر و محفل تمام ارتباطاتی که الان در کشور وجود دارد، شرکت ارتباطات زیرساخت است؟

– زیرساخت ارتباطی کشور سه لایه دارد: ۱) لایه دسترسی که اپراتورها در آن فعالیت می‌کنند، شامل اپراتورهای سیار و ثابت، ۲) شبکه های درون استانی که عمدتاً در اختیار شرکت مخابرات ایران است، هر چند اپراتورهای دیگر نیز مانند FCPها می‌توانند شبکه‌های درون استانی یا درون شهری ایجاد کنند که ترافیک را از نقاط دسترسی جمع کنند، ۳) لایه هسته شبکه که شامل ارتباطات بین استانی می‌شود، این هسته در اختیار شرکت زیرساخت است. بنابراین مشتریان شرکت زیرساخت، کاربران نهایی نیستند، بلکه شرکت زیرساخت، یک عمده فروش هست، یک فراهم کننده سطح بالاست که خدمات ارتباطی را برای اپراتورها در بخش بین استانی و بین الملل فراهم می‌کند.

** اپراتورهای خارجی نیز اجازه دارند در داخل کشور فعالیت کنند؟

– هیچ اپراتور خارجی به طور مستقل در ایران اجازه فعالیت ندارد.‌ مگر این که به صورت شراکتی با اپراتورهای داخلی همکاری کند که نمونه آن هم اپراتور MTN هست که در ایرانسل شراکت دارد.

** از دیدگاه خودتان IoT را برای ما شرح دهید.

– IoT  یا اینترنت اشیاء یک مفهوم خیلی گسترده است.IoT از زمانی مطرح شد که اینترنت با رشد فناوری هایی نظیر دسترسی پهن باند موبایل فراگیر شد. اگر بخواهیم به طور ساده بگوییم هدف اینترنت اشیاء، اتصال هر چیزی به اینترنت است، حال این چیز می‌تواند انسان، ماشین‌ و یا سنسورها در ابعاد مختلف از کوچک تا بزرگ باشد. بدون شک، ایجاد امکان اتصال اشیاء، تحولات عظیمی را به همراه خواهد داشت. ابعاد این تحولات، آنقدر گسترده است که حتی صحبت از انقلاب صنعتی چهارم می‌شود. امروزه رشد تجهیزات هوشمند مانند تلفن های هوشمند یا گجت‌ها تأثیر بسیار زیادی در این فناوری داشته است؛ وقتی صحبت از تحول دیجیتال می‌کنیم، این تحول در همه ابعاد زندگی بشری هست. از شیوه و سبک زندگی افراد گرفته تا شیوه کار کردن و تجارت آن‌ها، حوزه مالی، کشاورزی و همه حوزه‌ها را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد و همین حالا هم بسیاری از حوزه ها تحت تأثیر این فناوری قرار گرفته است. البته لازم به ذکر است که نسل جدیدی از خدمات اینترنت اشیاء را در فناوری‌های جدید مانند شبکه های نسل پنجم می‌بینیم که در فناوری‌های ارتباطی امروزی امکان عملیاتی شدن چنین خدماتی وجود ندارد. در واقع یکی از اهداف مهم شبکه‌های نسل پنجم، ارایه خدمات جدید در حوزه اینترنت اشیاء می باشد.

** در مورد حوزه اختیارات و ارتباطات شرکت زیرساخت با تکنولوژی IoT بفرمایید.

– همان طور که خدمتتان عرض کردم شرکت زیرساخت، بخش هسته زیرساخت ارتباطی کشور را فراهم می‌کند. بنابراین، وقتی صحبت از این می‌کنیم که در آینده انواع مختلف خدمات IoT در کشور، شکل خواهند گرفت، این موارد در لایه‌های مختلف، نیاز به زیرساخت‌های ارتباطی خواهند داشت. در لایه‌ دسترسی فناوری های مختلفی نظیر LPWAN و NarrowBand IoT مطرح هستند و در آینده فناوری ۵G نیز به فناوری های دسترسی پهن باند سیار برای فعال سازی دامنه  وسیعی از خدمات IoT اضافه خواهد شد. قطعاً وقتی تعداد دستگاه های متصل به شبکه خیلی زیاد باشند، نیاز به زیرساخت ‌هایی در لایه‌های بالاتر دارند. زیرساخت ‌هایی در لایه تجمیع که در درون شهرها تشکیل می‌شود و هم چنین در لایه هسته که در اختیار شرکت زیرساخت است. بنابراین ما تمام تلاشمان در شرکت زیرساخت، این است که بتوانیم تمامی ظرفیت‌های ارتباطی مورد نیاز را در لایه هسته فراهم کنیم و از این لحاظ مشکلی به لحاظ ظرفیتی وجود نداشته باشد. برای برخی از کاربردهای IoT، زیرساخت های ارتباطی با ضریب اطمینان بالا بسیار مهم و حیاتی است، برای مثال اگر شما بخواهید یک ربات را با اپلیکیشن، کنترل کنید. تلاش ما این است که در لایه هسته شبکه‌، این ضریب اطمینان مورد نیاز را فراهم کنیم. بنابراین، نقش شرکت زیرساخت، نقشی کلیدی است. در حال حاضر، در خصوص این که بخش قابل توجهی از سرویس‌های IoT در کشور شکل بگیرند، ما واقعاً مشکلی نداریم.

** میزان و نحوه ارتباط این شرکت با دیگر سازمان‌ها و مراکز مرتبط با حوزه IoT چگونه و به چه ترتیب است؟

– صنعت IoT ، اکوسیستم بزرگی است، بازیگران متعددی در آن وجود دارند که ما یکی از آنها هستیم و یا به عبارت دیگر، حلقه‌های متعددی دارد که ما یکی از آن حلقه‌ها هستیم و بیشتر ارتباطات ما با اپراتورها هست. اپراتورهایی که زیرساخت‌های ارتباطی را در لایه‌های پایین‌تر فراهم می‌کنند. اپراتورهای لایه‌ دسترسی سیار و ثابت که شبکه‌های لایه‌های پایین‌تر را فراهم می‌کنند. ضمن این که یکی از حلقه‌ها و زیرساخت‌های مهم در IoT مراکز داده هستند، به خصوص مراکز داده ابری. ما در جایگاه شرکت زیرساخت نمی‌خواهیم وارد رقابت با بخش خصوصی شویم و در این حوزه فعالیت کنیم و معتقد هستیم که توسعه مراکز داده و ارایه خدمات توسط بخش خصوصی با بهره وری و چابکی بیشتری انجام می شود. ولی این آمادگی را داریم و اعلام کردیم ما حاضریم امکاناتی که در اختیار شرکت‌ زیرساخت‌ هست را جهت توسعه مراکز داده ابری بزرگ و مطمئن توسط بخش خصوصی به کار بگیریم. زیرساخت‌های ابری یکی از عناصر خیلی مهم فناوری یا صنعتIoT  هست، چراکه انواع پلت‌فرم‌های مورد نیاز این صنعت، شامل پلت‌فرم‌های نرم‌افزاری، ذخیره‌سازی داده، پلت‌فرم‌‌های پردازش و تحلیل داده، همه در مراکز داده عمومی شکل می‌گیرند. مراکز داده‌ی ابری باید در کشور شکل بگیرد و بازیگران و کسب و کارها درگیر این پلت‌فرم‌ها نباشند. این پلت فرم های ابری باید به صورت سرویس توسط فراهم‌کننده‌ها ارایه گردد و کسب وکارها از آن‌ها سرویس بگیرند. در این پلت‌فرم‌ها در لایه‌های مختلف، شامل لایه زیرساخت، لایه سرویس و نرم‌افزار و لایه تحلیل داده می‌تواند سرویس ارایه شود و کسب و کارها از آن‌ها استفاده کنند. در حال حاضر تعدادی از مراکز ما هستند که تعداد زیادی رک در آن ها نصب  شده و ما حاضریم در اختیار کسانی که می توانند پلت‌فرم‌های ابری برای کسب و کارهای دیجیتال ایجاد کنند قرار دهیم و آن‌ها به بخش خصوصی سرویس ارایه دهند. بنابراین نقش کلیدی که زیرساخت ایفا می‌کند و حلقه ای که سهم آن است هسته شبکه است. در بخش شکل‌گیری قطب‌‌های مراکز داده هم وزارتخانه، ایجاد این قطب‌ها را پیگیری می‌کند تا ما بتوانیم در کشور ۴-۵ قطب مرکز داده داشته باشیم تا مراکز داده بزرگ و مطمئن در آنها شکل بگیرند، چون در مقیاس بزرگ است که قیمت تمام شده برای کسب و کارها کاهش پیدا می‌کند. در این بخش هم زیرساخت، نقش فعالی را ایفا می‌کند و کمک می‌کند که قطب‌های مراکز داده در کشور شکل بگیرد.

** آقای دکتر با توجه به این که سندیکای ما و نشریه‌ای که پیش روی شما است، جزء اولین‌ها در این حوزه‌ محسوب می‌شود که تلاش می‌کنیم نظام‌مند بودن را در آن بررسی کنیم، اگر قانونی برای آن وجود دارد، آن را پیدا کنیم و اگر شیرازه‌ای ندارد آن را تهیه کنیم، برای تهیه قانون و مقرارت زیرساخت‌های حقوقی در حوزه اینترنت اشیاء چه موضوعاتی باید مورد توجه قرار گیرد؟

– همان‌طور که خدمتتان عرض کردم هم ابعاد این فناوری وسیع است و هم دامنه کاربرد آن خیلی گسترده‌ است. ‌این طور نیست که بگوییم فقط در حوزه تلکام این موضوع مطرح است. بنابراین تنظیم مقررات و انجام نظارت برای حل مسائل موجود در این حوزه لازم و ضروری است. وزارتخانه از طریق سازمان تنظیم مقرارت در حال پیگیری مسائل قانون‌گذاری آن است، ولی ابعاد این فناوری خیلی وسیع است. مسائل بسیار زیادی در حوزه پزشکی، حوزه حریم خصوصی و غیره وجود دارد. ضمن این که توسعه و فراگیر شدن استفاده از این فناوری می تواند تبعات هم داشت باشد که لازم است نهادهای قانون گذار دیگر از مجلس گرفته تا قوه قضایه و سایر نهادها و شورای عالی فضای مجازی ورود پیدا کنند و هر چه زودتر خلأهای قانونی که ممکن است در این زمینه وجود داشته باشد را پر کنند. واقعیت این است که فراگیر شدن استفاده از این فناوری منتظر این قوانین و مقرارت نمی‌ماند، همین الان هم این فناوری وارد کشور شده و شرکت‌های زیادی در این حوزه فعالیت می‌کنند و ابعاد و تبعات آن به زودی بروز خواهد کرد. این حوزه تبعات امنیتی و تبعات حریم خصوصی دارد که باید به آنها پرداخته شود.

وقتی صحبت از IoT می‌کنید یعنی این که داده ها جمع شده و در یک فضای ابری ذخیره شوند. این فضای ابری، عمومی است. برای حفظ محرمانگی و حریم خصوصی کسب و کار در فضاهای ابری عمومی نیاز به مقرارت داریم که جای آن خالی است. این موارد از جنس قانون‌گذاری است و برعهده وزارت ارتباطات نیست. نهادهای دیگر باید بیایند قانون گذاری انجام دهند.

** آقای دکتر وضعیت زیرساخت‌های موجود در این حوزه را در کشور چه طور می‌بینید؟

– ببینید همان‌طور که گفتم دامنه کاربردهای IoT طیف وسیعی است: به لحاظ نیازمندی به زیرساخت‌ها، از اپلیکیشن‌هایی که به پهنای باند بسیار کم نیاز دارند تا اپلیکیشن‌هایی که پهنای باند بسیار زیادی لازم دارند. از خدماتی که نیاز به تأخیر بالایی ندارند تا خدماتی که حساسیت بالایی به تأخیر در زیرساخت‌ها دارند. هم چنین به لحاظ نیازمندی های کیفیت سرویس که در لایه زیرساخت لازم دارند، خیلی گسترده هستند. بنابراین بخش وسیعی از این نوع خدمات در زیرساخت‌های امروزی قابلیت فعال شدن را دارند. ما در شبکه‌های پهن باند موبایل ظرفیت خیلی خوبی داریم. شاید در مقایسه با خیلی از کشورهای دیگر، وضعیت خیلی بهتری داشته باشیم. به عنوان مثال، کشورمان از لحاظ پوشش ۴G از کشورهایی مانند ترکیه و ایتالیا وضعیت بهتری دارد. این مورد یک فعال کننده ی خیلی مهم در سرویس‌های IoT است. حتی در سرویس‌های NarrowBand ، که پهنای باند خیلی زیادی نمی‌خواهند، دو دسته فناوری در این حوزه وجود دارد.: دسته‌ای که به آن‌ها Low Power WAN گفته می شود و فناوری دیگری که استاندارد ۳GPP هست و بیشتر توسط اپراتورها در حال توسعه است. هر دو اپراتور بزرگ ایران، ایرانسل و همراه اول تا ‌جایی که من اطلاع دارم، زیرساختNarrowBand IoT را ایجاد کرده اند. بنابراین ما الان زیرساخت ارتباطی خوبی داریم و به این دلیل که دسته بسیار زیادی از این نوع خدمات، پهنای باند خیلی زیادی را لازم ندارد، برای خیلی از خدماتIoT  در لایه دسترسی و در لایه‌های بالاتر مشکلی نخواهیم داشت. البته نمی‌گوییم که وضعیتمان خیلی عالی است، ولی برای فعال کردن چنین خدماتی زیرساخت‌ها وجود دارد.

** پس درواقع می‌توانیم به این صورت بگوییم که لایه هسته ما الان پتانسیل‌هایی دارد که فراهم کننده های ارایه خدمات هنوز از آن استفاده نکرده اند. یعنی اگر آن‌ها بخواهند از این لایه‌ها بهره ببرند این لایه‌ها فعلاً جوابگو هست.

– بله، نه فقط در لایه هسته حتی در لایه‌های پایین‌تر مثل لایه های تجمیع درون شهری و حتی شبکه دسترسی هم برای خدماتی که امروز در دنیا رایج است، شرایط ما خوب است.

ولی وقتی صحبت در مورد شبکه‌های نسل پنجم می‌شود، اگر از من بپرسید که آیا برای نسل پنجم آمادگی داریم؟ می‌گویم خیر. نه تنها ما الان آمادگی نداریم، خیلی از کشورهای دنیا و حتی اروپا و آمریکا هم آمادگی ندارند و پیش‌بینی می‌شود که در ۴-۵ سال آینده این آمادگی در آن کشورها ایجاد شود. البته ایجاد این آمادگی خیلی چالش برانگیز است و حجم بسیار زیادی سرمایه‌گذاری می‌‌خواهد. چون در آنجا صحبت از این می‌شود که شما شبکه‌ای را ایجاد کنید که این شبکه یک Ultra BroadBand باشد، پهنای باند بالایی بیش از Gbit/s1 را بتواند فراهم کند و هم چنین Ultra Reliable باشد. فراهم کردن چنین شبکه‌ای گسترده با این ویژگی ها، سرمایه‌گذاری بسیار زیادی می طلبد. چرا که در فناوری ۵G چگالی شبکه‌ها باید بالا باشد یا  به عبارت دیگر شبکه‌ها باید متراکم شوند. این متراکم کردن شبکه‌های سلولی‌ یا شبکه‌های مترو حجم بسیار زیادی سرمایه‌گذاری لازم دارد.

** به خصوص برای کسانی که قبلاً سرمایه‌گذاری کردند و حالا به روزرسانی سنگینی را متحمل می شوند.

– بله، یکی از چالش‌های بسیار مهم شبکه‌های نسل بعدی همین موضوع سرمایه‌گذاری و متراکم کردن شبکه ها است، که خاص همه کشورهاست. البته برخی از کشورها در شرق آسیا که سرمایه‌گذاری‌های زیادی انجام داده اند، کمی وضعیت‌شان بهتر است، مانند ژاپن و کره ولی اروپا، ما و سایر کشورها واقعاً حجم بسیار زیادی سرمایه‌گذاری در این حوزه لازم داریم. بنابراین مسیری که در دنیا مطرح است، این است که مسیر تدریجی را دنبال می‌کنند تا به نقطه مطلوب برسند. این طور نیست که یک دفعه حجم بسیار زیادی سرمایه‌گذاری کنیم و بعد بگوییم ما از امروز ۵G داریم. به همین علت، شرکت‌هایی مانند نوکیا پیشنهاد می‌کنند برای مثال ما شبکه نسل ۴٫۵ ، ۶٫۴ ، ۷٫۴ را به همین ترتیب داشته باشیم و آنقدر توسعه دهیم تا به وضعیت مطلوبی که شبکه نسل پنجم نیاز دارد برسیم و بعد از نسل ۴٫۹ بگوییم ما شبکه نسل پنجم هم داریم. یک دسته خاصی از خدمات IoT هستند که باید منتظر بمانند تا شبکه‌های نسل پنجم بیایید، مثل کنترل ربات ها و حتی کاربردهای مربوط به واقعیت های مجازی. این‌ها از دسته اپلیکیشن‌هایی هستند که نیاز به شبکه‌های نسل پنجم دارند، که حداقل در سطح خیلی کوچک شاید ۴-۵ سال و در سطح وسیع‌تر تحلیل من این است که شاید تا ۲۰۳۰ طول بکشد.

** با توضیحات شما، ما ظرفیت هایی داریم که هنوز از آن‌ها استفاده نشده است. اشکال کجاست؟ ترس از سرمایه گذاری بوده، یا نبود تقاضا در لایه‌های تولید در حجم ملی؟

– ببینید همان طور که گفتم یک مسئله مهم که در IoT وجود دارد بازیگران و کاربران آن است. کاربران عادی که من و شما هستیم که می‌توانیم به عنوان مصرف کننده نهایی استفاده‌کننده برخی از خدمات باشیم. دسته مهم‌تر که درآمد خیلی زیادی می‌تواند داشته باشد، صنعت است. صنایع ما هنوز مشکل دارد. صنایع برای حرکت به سمت دیجیتال شدن مشکل دارد و مانع اصلی فکر می‌‌کنم خود بازیگران نیستند. ما شرکت‌های خوبی داریم که در بخش خصوصی شکل گرفته اند و استارت آپ‌هایی که در این حوزه کار می‌کنند، پلت فرم و محصول درست کرده اند و جلوتر از صنایع هستند. وقتی سخن از انقلاب صنعتی چهارم می‌شود، تغییر در بخش صنایع هست و صنایع ما هنوز سنتی کار می‌کند. صنایع ما باید به سمت دیجیتال شدن برود و خدماتش را در بستر دیجیتال ارایه دهد. آن وقت است که می‌توانیم شاهد باشیم این نوع خدمات و این نوع سرویس‌ها در کشور شکل بگیرند و رشد ‌کنند.

** حداکثر پهنای باند قابل دسترس در کشور چقدر است؟

– ما الان در ۳G به طور متوسط ۳Mb/s و در ۴G ، ۱۰- ۱۲ Mb/s پهنای باند قابل دسترس داریم. دامنه وسیعی از اپلکیشن های IoT اصلاً مشکلی نخواهند داشت.

** از مشکلاتی که در پروژه‌های کلانی که اجرا می‌شود و ما با آن‌ها دست و پنجه نرم کردیم، این بوده که گاهی حتی شرکت‌های بزرگی که در اقتصاد ایران فعال هستند، به جای این که بیایند به سمت ملحق شدن یا استفاده از فناوری‌های موجود بروند، هسته و سازمان را از درون خودشان می‌زنند تا به روز شدن IoT را برای خودشان انجام دهند و گاهی اسم حریم خصوصی را روی آن می‌گذارند یا گاهی دلیل امنیتی آن را مطرح می‌کنند.

– برخی از این اشتباهات در ایران وجود دارد که ما امیدواریم این فرآیند و روند اصلاح شود. دنیا الان دارد به سمتی می‌رود که شما خیلی از موارد را به صورت سرویس دریافت می‌کنید. شما به یک زیرساخت ارتباطی، زیرساخت پردازشی، زیرساخت ذخیره‌سازی، حتی تحلیل داده، زیرساخت‌های نرم‌افزاری و یا زیرساخت‌های پلت فرمی نیاز دارید که می توانید از آن‌ها سرویس بگیرید. زمانی در این کشور هر سازمانی برای خودش مرکز داده ایجاد کرده، این مرکز داده الان روی دست آن‌ها مانده است. هزینه‌های اداره و نوسازی آن ها خیلی بالا است. یکی از زیرساخت‌های خیلی مهم برای حوزه IoT ، مراکز داده عمومی هستند که سرویس‌های عمومی ارایه می‌کنند. هر سازمان و شرکتی، هر سرویسی در حوزه مرکز داده یا زیرساخت خواست، باید از آن‌ها بگیرد. این موارد از الزامات توسعه IoT در کشور است که ما باید به آن توجه کنیم.

** میزان تأثیرگذاری فناوری هایی مانندGPS  و RFID در حوزه IoT را چه طور می‌بینید؟

– دسته‌ای از فناوری‌ها یا خدمات مربوط به IoT مکان محور هستند. پس GPS نقش کلیدی را در آنها ایفا می‌کند. نه تنها GPS که کاربرد آن‌ در فضای باز است، ما حتی نیاز به فناوری‌های مرتبط با موقعیت برای پوشش فضای سرپوشیده هم داریم که خیلی مهم است. به عنوان مثال اگر شما چهار طبقه زیر زمین بروید GPS دیگر کار نمی‌کند، یا اگر ساختمان بزرگی داشته باشید، از چهار دیوار، سیگنال GPS بگذرد تضعیف می‌شود و دیگر نمی‌توانید آن را شناسایی کنید. انواع مختلف روش های موقعیت یابی مطرح است و استفاده می‌شود مثل موقعیت یابی بر اساس WiFi ، حتی برخی از اپراتورها و شرکت‌ها راه حل هایی مطرح می‌کنند که شما موقعیت یابی سه بعدی داشته باشید. GPS فقط موقعیت جغرافیایی به شما می‌دهد، اگر شما نیاز داشته باشید یک وسیله یا کاربر را در یک ساختمان موقعیت یابی کنید که در کدام طبقه است، این مورد را با GPS نمی‌توانید انجام دهید. درواقع موقعیت یابی یک فناوری پایه‌ای است که نقش کلیدی را در انواع کاربردهای IoT دارد.

RFID هم ارزان‌ترین فناوری است که در لایه آخر، جایی که شیء خود را نصب می کنید، برای آن که بخواهید اطلاعاتی را ذخیره یا جمع‌آوری کنید، به آن نیاز دارید. RFID نقش مهمی در IoT دارد و هم دامنه وسیعی از سرویس‌های IoT ، در خود RFID  وجود دارد، حالا نوع فعال یا غیرفعال آن.

** آقای دکتر اگر راهکار، ایده‌ یا نظری برای این که شرکت‌های خصوصی در حوزهIoT  پیشرفت بهتری داشته باشند و مسیر‌های توسعه را سریع‌تر طی کنند، دارید، بفرمایید.

– واقعیت این است که شرکت‌های خصوصی راه خودشان را پیدا می‌کنند. من اعتقاد دارم اگر در این کشور بخواهد در این حوزه اتفاقی بیفتد توسط شرکت‌های خصوصی خواهد افتاد. ما به شرکت‌های دولتی هیچ امیدی نداریم. ساختار آن‌ها هم اجازه نمی‌دهد که بخواهند نو‌آورانه فکر و فعالیت کنند. در ایران، کار کردن سخت است. ریسک موارد، خیلی زیاد است. ولی امیدوارم که با توجه به پتانسیلی که در کشور وجود دارد، تعداد زیادی از این شرکت‌ها شکل گرفته و وارد این حوزه شوند. وظیفه حاکمیت این است که موانع پیش روی آن‌ها را بردارد.

رقابت کردن در این حوزه خیلی کار سختی خواهد بود، چون تعداد بازیگران خیلی زیاد است، بازیگران بین المللی هم خیلی زیاد هستند. به هر حال بازار ایران بازار بزرگی است و وارد شدن به این بازار خیلی مورد توجه است.

یکی از پیشنهادهایی که می‌توان مطرح کرد این است که به سمتی برویم که شرکت‌ها بتوانند با شرکت‌های بزرگ و با شرکت‌های بین المللی شریک شوند. آن‌ها برای این فعالیت‌ها در داخل کشور علاقه نشان می‌دهند و نیاز دارند پتانسیل‌های داخلی این همکاری شکل بگیرد و این مورد فکر می‌کنم کمک‌کننده باشد. به هر حال کار آسانی نیست. علی‌رغم این که فرصت‌های خیلی زیادی وجود دارد، ولی چون بازیگران، خیلی زیاد هستند و این، فضای رقابتی را خیلی سخت می‌کند. کسی که به این موارد توجه نکند، نمی‌تواند در بازار، رقابت کند.

** در مورد تأثیر تحریم‌ها بر حوزه اینترنت اشیاء در ایران چه ارزیابی دارید؟ دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد که می گویند باعث ضعیف شدن این حوزه می‌شود، برخی می‌گویند باعث شکوفایی و نوآوری می‌شود.

– نمی‌توان گفت که تحریم‌ها تأثیر ندارد، قطعاً تأثیر خواهد داشت. ولی خب این حوزه از آن حوزه‌هایی نیست که ما بگوییم لنگ خواهد بود، چون بازیگران این حوزه در دنیا خیلی زیاد هستند. از شرق آسیا گرفته تا اروپا، از سازنده های سنسورها گرفته تا پلت‌فرم‌ها. در این فناوری به یک سری ابزارهای اندازه گیری نیاز هست که کشور ما در خیلی از این موارد سازنده نیست و حتی سازنده ها هم ممکن است فناوری آن را نداشته باشند. آن‌ها را باید وارد کنیم و در شرایط تحریم این فرآیندها خیلی پیچیده و سخت‌تر خواهد بود.

** به عنوان موضوع آخر چند جمله برای مخاطبان ما بفرمایید.

– توصیه‌ای که من می‌توانم داشته باشم این است که در حوزه IoT ، پلت فرم‌ها خیلی مهم هستند، به خصوص پلت فرم‌های باز که در دنیا هم بازیگران این حوزه به سمت آن رفته اند. بخش خصوصی ما باید دنبال این باشد که پلت‌فرم‌ها را خودشان بسازند یا از پلت‌فرم‌های باز که در دنیا هست استفاده کنند. این مورد، وابستگی را کم می‌کند. این مسئله برای شرکت‌ها و بخش دانشگاهی ما  بسیار مهم است که بر روی پلت‌فرم‌های بومی و باز کار کنند. این رویکرد امکان نوآوری را برای جوانان و شرکت های نوپا فراهم می‌کند و ما دیگر مصرف‌کننده این فناوری نخواهیم بود. در اینترنت اشیاء هم پلت‌فرم‌های خیلی زیادی وجود دارند. پلت‌فرم‌های نرم‌افزاری، سخت‌افزاری و تحلیل داده که روی آن‌ها می‌شود سرمایه‌گذاری و کار کرد و آن‌ها را سفارشی کرد. شرکت‌های ما نباید صرفاً مصرف کننده محصولات و فناوری های این صنعت باشند بلکه خود آن‌ها نیز باید در توسعه این فناوری در دنیا مشارکت داشته باشند.

** و در مورد نشریه؟

– واقعاً جایگاه چنین نشریه ای در کشور خالی بود و لازم است که چنین نشریه ای در این حوزه کار کند. امیدوارم در بخش خصوصی شرکت هایی شکل بگیرند تا بتواند در این حوزه‌ها کار آینده پژوهی و تحقیق بازار انجام دهد و بازار کشور و دنیا را مطالعه و تحلیل کنند. شاید این نشریه، شروع خوبی باشد برای این که صاحب‌نظران این حوزه را کنار یکدیگر بیاورد، هم چنین کمک کند که صنعت در این کشور رشد کند.